Eindevaluatie van de Participatiewet 05-08-2020

Velen van ons zullen roepen: Dat heb ik van te voren al gezegd!! En velen van ons hebben helaas gelijk gekregen!!
Miljarden euro‘s zijn geïnvesteerd in deze wet met als resultaat zo goed als geen resultaat!!!
Dit blijkt uit de eindevaluatie van de Participatiewet door het Sociaal Cultureel Planbureau (Bron: SCP, 19 november 2019). 

Voor de grootste groep bijstandsgerechtigden is er amper een verschil.
Voor mensen die het recht op toegang tot de sociale werkvoorziening verloren, daalde de kans op werk.
Voor jonggehandicapten met arbeidsvermogen stegen de baankansen, maar hun inkomenspositie is verslechterd en bij hun banen gaat het vaker om tijdelijk werk.

Wat zijn de oorzaken?

Gemeenten niet klaar voor de taak
Veel taken in het kader van de uitvoering van de Participatiewet zijn overgeheveld van het Rijk naar de gemeenten. Dat leidde tot opstartproblemen. Gemeenten moesten wennen aan hun nieuwe taak en een nieuwe doelgroep.

Verkeerde aannames
De aannames bleken vaak niet te kloppen. Zo is niet iedereen in staat om te werken. Het samenvoegen van verschillende wetten in één Participatiewet heeft de regelgeving niet makkelijker gemaakt, wat wel de verwachting was. Een deel van de doelgroep is niet in beeld.

Financiële prikkels
De financiering vormt ook een drempel. Gemeenten ontvangen van het Rijk financiële middelen om mensen die onder de Participatiewet vallen naar werk te begeleiden. Die middelen zijn vrij te besteden. Als gemeenten op uitkeringen besparen, mogen ze het restant houden en ook vrij besteden. Dit prikkelt gemeenten om zich te richten op de meest kansrijke groep binnen de totale doelgroep.

Mogelijkheden onvoldoende bekend bij werkgevers
Gemeenten en werkgevers kunnen gebruik maken van bijvoorbeeld proefplaatsing, jobcoach, loonkostensubsidie of no-riskpolis. Veel werkgevers zijn niet op de hoogte van die mogelijkheden. Daarnaast is voor een succesvolle match bij elke stap in het proces de persoonlijke inzet van alle betrokkenen nodig.
Er zijn ook te weinig geschikte vacatures. Het maken van de juiste match is intensief, het kost tijd, waardoor veel werkgevers onderweg afhaken. Wanneer het wel lukt om mensen te plaatsen, gaat het vooral om mensen met lichamelijke beperkingen en met een relatief kleine afstand tot de arbeidsmarkt.

Niet iedereen in staat om te werken
Het uitgangspunt van de Participatiewet was dat mensen die een uitkering ontvangen betaald werk kunnen en willen verrichten, als dat onder de juiste omstandigheden gebeurt. Maar volgens gemeenten is een groot deel van de doelgroep niet binnen afzienbare tijd in staat om te werken. Ruim 60% van de brede doelgroep van de Participatiewet vindt zelf ook dat ze niet kunnen werken.

Meer werk maar minder inkomen voor jonggehandicapten
Er zijn wel meer jonggehandicapten aan het werk, maar hun inkomenspositie is verslechterd. Ze werken vaak in deeltijd en steeds vaker via een tijdelijk contract. Jonggehandicapten in het doelgroepregister (Banenafspraak) zijn wel vaker duurzaam (langer dan een jaar) aan het werk.
De kansen op een baan voor de doelgroep Wsw zijn kleiner geworden.

Baankansen bijstandsgerechtigden nauwelijks verbeterd
Voor klassieke bijstandsgerechtigden zijn de baankansen nauwelijks verhoogd sinds de invoering van de Participatiewet. Hun baankansen waren laag vóór invoering van de Participatiewet (7%) en zijn dat sindsdien ook gebleven (8%). De kans om uit te stromen uit een bijstandsuitkering is eveneens maar iets gestegen: van 15% naar bijna 16%. Ook voor deze doelgroep geldt onder meer: minder banen voor ten minste een jaar, minder vaste contracten, meer kleine banen tot 20 uur per week.

Al met al zijn we in de laatste 5 jaar niets of bijna niets opgeschoten met het creëren van banen voor de zwakkeren uit onze samenleving. Nu is het afwachten wat de politiek, hun raadgevers met de wetenschap van nu weer gaat uitbroeden om hun “gelijk" te halen!
Ik hou mijn hart vast!!!

John Oostdijk,
hoofdbestuurder.