Logo
"De vakbond voor iedereen"
word ook lid en profiteer van alle voordelen
Lid worden

Mondkapjes: Zijn die nu wel of niet verplicht op het werk? 29-10-2020

Vakbond ABW krijgt de laatste tijd weer heel veel vragen weer over corona gerelateerde onderwerpen.
Op nummer 1 staat met stip de vraag of een mondkapje nu wel of niet verplicht is.
Reden voor ons om uitvoerig in te gaan op dit onderwerp en de verschillende soorten vragen die onze leden hierover stellen.
De laatste tijd wordt de roep om een algehele mondkapjesplicht te introduceren luider en luider. Belangrijk is dat er tot op heden nog geen landelijke mondkapjesplicht is, maar dat er wel een dringend advies is om mondkapjes te gebruiken in alle publieke binnenruimtes. Nu de Tweede Kamer overstag is, is de prognose dat medio november 2020 er een wet komt die het dragen van een mondkapje verplicht gaat stellen voor heel Nederland. Of dat ook gaat lukken zien we dan wel.

Vraag:
Kan mijn werkgever een mondkapjesplicht invoeren?

Antwoord:
Ja, dat kan in beginsel, want iedere werkgever heeft een zogenaamd wettelijk instructierecht. Het instructierecht valt uit artikel 7:660 Burgerlijk Wetboek.
Wat betekent dit voor jou als werknemer? Dat een werkgever zijn werknemers redelijke instructies mag geven over het verrichten van het werk of de organisatie binnen het bedrijf. Onder deze instructiebevoegdheid valt de verplichting om op de werkvloer een mondkapje te dragen. Je kunt het bijvoorbeeld vergelijken met kledingvoorschriften of de verplichting om een helm, veiligheidsbril of veiligheidsschoenen te dragen.

Vraag:
Maar ben ik en al mijn collega‘s dan verplicht om een mondkapje te dragen?

Antwoord:
Zoals bekend geldt er in een aantal sectoren zoals het openbaar vervoer wel een wettelijke mondkapjesplicht.
Voor andere sectoren geldt een mondkapjesplicht dat afhankelijk is van welke werkzaamheden werknemers uitvoeren, waar zij die uitvoeren en onder welke omstandigheden. Hier kan dan een onderscheid gemaakt worden tussen:
a. Werknemers die bij de uitvoering van hun werkzaamheden direct blootgesteld worden aan het coronavirus.
Hierbij gaat het dan bijvoorbeeld om zorgpersoneel. Zij lopen immers een zeer groot risico om besmet te raken en op hun beurt anderen te besmetten.
b. Werknemers die gelet op de aard van hun werkzaamheden of de plek
waar of omstandigheden waaronder zij deze uitvoeren, onder het dringende mondkapjesadvies van de overheid vallen.
Het gaat hierbij bijvoorbeeld om werknemers in de horeca, kapsalons, het voortgezet onderwijs, musea, gemeentehuizen en winkels. Van hen kan de werkgever vanwege het dringende overheidsadvies redelijkerwijs verlangen dat zij een mondkapje dragen.
c. Werknemers die niet onder a. en b. vallen.
Zo lang deze werknemers tijdens de uitvoering van hun werkzaamheden altijd en overal 1,5 meter afstand kunnen houden tot andere personen, is het niet redelijk om van hen te verlangen een mondkapje te dragen.
d. Indien het niet altijd lukt om tijdens het werk 1,5 meter afstand te houden, bijvoorbeeld omdat collega‘s elkaar passeren in het magazijn of bij de koffieautomaat.
In dat geval moet de werkgever eerst proberen om door middel van minder ingrijpende maatregelen voor een veilige werkomgeving te zorgen door bijvoorbeeld aan het plaatsen van plexiglasschermen.
Indien dat ook niet lukt, dan kan de werkgever van zijn werknemers redelijkerwijs verlangen een mondkapje te dragen. Hij moet dan wel proberen om het gebruik tot een minimum te beperken en te laten gelden alleen op specifieke locaties, zoals bijvoorbeeld in het magazijn, of tijdens vergaderingen.

Vraag:
Als werknemer weiger ik een mondkapje te dragen. Zijn daar voor mij nadelige consequenties aan verbonden?

Antwoord:
Heb je een chronische luchtwegziekte zoals astma of COPD dan is het verstandig om dit aan je werkgever te vertellen. Wellicht dat hij dan ook beter begrijpt waarom je weigert dit te dragen en wellicht is hij bereid om samen met je aan een oplossing werken. Blijft hij bij zijn standpunt dat je ondanks je astma of COPD toch verplicht bent het mondkapje te dragen, dan hangt het van de omstandigheden van het geval af welke arbeidsrechtelijke maatregelen de werkgever kan nemen. Je moet dan denken aan het geven van een officiële waarschuwing of het opleggen van een berisping.

Vraag:
Maar als ik als werknemer zonder mondkapje mijn werkzaamheden niet kan of mag uitoefenen en er is geen enkel alternatief, kan de werkgever dan verdergaande maatregelen treffen?

Antwoord:
Het niet kunnen werken komt dan voor rekening van de werknemer en dat wil zeggen: “geen arbeid, geen loon". In het uiterste geval zou de werkgever zelfs over kunnen gaan tot ontslag.

Vraag:
Is een werkgever verplicht om mondkapjes ter beschikking te stellen?

Antwoord:
Als de werkgever het gebruik van mondkapjes verplicht, dan mag van hem ook verwacht worden dat hij deze ter beschikking stelt. Let wel, de werkgever heeft de plicht om te zorgen voor een veilige en gezonde werkomgeving.

Vraag:
Heeft de ondernemingsraad instemmingsrecht bij de invoering van een mondkapjesplicht?

Antwoord:
Ja, de ondernemingsraad heeft instemmingsrecht op grond van de wet.
Het invoeren van een mondkapjesplicht is een regeling die de arbeidsomstandigheden raakt. Het gaat immers om het gebruik van een beschermingsmiddel tegen besmetting op de werkvloer. Het is in die zin vergelijkbaar met bijvoorbeeld de plicht tot het dragen van een helm, bril of veiligheidsschoenen tijdens de uitvoering van de werkzaamheden.
Meer informatie over het gebruik van mondkapjes is te vinden op de website van de Rijksoverheid.

Vraag:
Moet je ook een mondkapje dragen, als je een beperking of chronische ziekte hebt?

Antwoord:
Het dringende advies om in de publieke binnenruimte een mondkapje te dragen geldt ook voor mensen met een beperking of chronische ziekte. Een uitzondering geldt voor mensen die vanwege hun (zichtbare of onzichtbare) beperking of chronische ziekte niet in staat zijn een mondkapje te dragen, op te zetten of die daarvan ernstig ontregeld raken.
Ook mensen die spreken met of iemand assisteren die vanwege een auditieve beperking moeten kunnen liplezen of vanwege een verstandelijke of communicatieve beperking afhankelijk is van non-verbale visuele signalen zijn van het dringende advies uitgezonderd.
Begeleiders van mensen met een beperking zijn ook uitgezonderd, wanneer de persoon met de beperking door de interactie/begeleiding door iemand met een mondkapje ernstig ontregeld raakt.

Vraag:
Is een schriftelijk bewijs nodig om aan te tonen dat je niet in staat bent een mondkapje te dragen in verband met een beperking of chronische ziekte?

Antwoord:
Nee, dat is niet nodig. Mocht gevraagd worden een mondkapje te dragen dan volstaat een mondelinge toelichting indien mensen in staat zijn deze te geven. Mensen die dat willen, kunnen er wel zelf voor kiezen kaartje met een toelichting mee te nemen. Voorbeelden daarvan komen beschikbaar op de website van de Rijksoverheid. Winkeliers en andere mensen die belast zijn met de handhaving op publieke binnenruimtes waar mondkapjes gelden worden geacht soepel om te gaan met deze groep mensen met zichtbare of onzichtbare beperkingen.
 

Geplaatst op: 29-10-2020

Terug
Wij vragen jouw akkoord voor het gebruik van cookies op onze website. Meer informatie over wat cookies zijn, welke cookies op onze website worden gebruikt en wat ze bijhouden is beschikbaar in het onderdeel cookies van ons privacy statement
Akkoord Niet akkoord